“චීනය සතුව සමාගම් මිලියන ගණනක් තිබේ. විදේශ විකුණුම් අරමුණුද ඒ සමග වේ. ඒත් එය සිදුකරන්නේ කෙසේද යන්න ඔවුන්ගේ නොදැනුම වේ.”

යැයි එක්තරා අවස්ථාවක ජැක් මා ගේ මුවින් පිටවී තිබුණි.

කොමියුනිස්ට් චීනය තුළින් ජැක් මා වැන්නකු බිහිවීම සැබැවින්ම සිත්ගන්නාසුලු කථාන්තරයකි. ව්‍යවසායකත්ව උපදේශකයකු වන ඩන්කන් ක්ලාර්ක්, ලෝකයේ විශාලතම ජාලගත වෙළඳපොළක් වන අලිබාබා නිර්මාණය කළ ජැක් මා ගේ ව්‍යායාමය පිළිබඳව Alibaba – The House that Jack Ma Built නැමැති කෘතිය හරහා ලොවට හෙළිකරන්නේ ය. අලිබාබා අන්තර්ජාල වෙළඳපොළ චීන සන්දර්භය තුළ අද පවත්නා තත්ත්වයෙන් ස්ථාපිත වීමේ අපූරු කතාව ‘චීනයේ ඉන්ටර්නෙට් ආර්ථික විප්ලවය – අලිබාබා ජැක් මා’ යනුවෙන් මොහාන් ශ්‍රියන්ත ආරියවංශ විසින් සිංහලට පරිවර්තනය කළ අතර, සුසර ප්‍රකාශකයන් විසින් එළි දක්වා ඇත.

ජැක් මා විසින් අලිබාබා බිහිකරනු ලැබීමේ කතාව වූකලී මාඕගෙන් පසු නව චීනය සිය ගතානුගතික කොමියුනිස්ට්වාදී පොරෝනාව ක්‍රම ක්‍රමයෙන් ඉවත්කර දැමීමත්, එක් චීන කොලුවකුගේ නොපසුබට උත්සාහයේ සහ, එළඹි අවස්ථාවේ වාසිය නිසි පරිදි අත්පත් කරගැනීමට සමත්වීමේ කතාව යැයි කිවහොත් වඩා නිවැරදිය. චීනයේ අඩු ආදායම්ලාභී පවුලක ඉපිද නව යොවුන් වියට පත්වන ‘මා යුන්‘ සිය නම ‘ජැක් මා‘ යනුවෙන් වෙනස් කරගැනීමත්, චීනය ලෝකයට ගව් ගණනක් ඈතින් තැබූ නිශේධනීය සංස්කෘතික විප්ලවයේ බලපෑම් සම්පූර්ණයෙන් තුනීවන්නට පවා පෙර සමයකදී ඉංග්‍රීසි භාෂාවේ නිපුණත්වය කෙසේ හෝ ඇතිකරගත යුතු යැයි ඔහුට සිත් පහළවීමත් අහම්බෙන් සිදුවූ දේ නොව, අනාගතයේ චීන ආර්ථිකයෙහි සිදුවන්නට නියමිත විශාල වෙනසකට අවශ්‍ය පූර්ව කොන්දේසි සැපිරීමක් වැන්නකි. එය ‘ඇපල්‘ නිර්මාතෘ ස්ටීව් ජොබ්ස් වරෙක පැවසූ ‘තිතෙන් තිත යා කිරීම‘ (connecting the dots) අපගේ මතකයට නංවයි. කොමියුනිස්ට් චීනය ධනවාදී යැයි කිවහැකි තීන්දු එකින් එක ගනිමින් සිය ආර්ථිකය වෙනස් මගකට යොමු කරමින් සිටි කාලපරිච්ඡේදයක් හරහා අදියරෙන් අදියර පෙළගැසෙන ජැක් මාගේ ජීවිතය කතුවරයා දිගහරින්නේ පාඨක උනන්දුව වඩවමිනි.

ජැක් මා ළමා වියේදිම ඉංග්‍රීසි බස ඉගෙනීමට දැක්වූ උනන්දුව පුදුම සහගත යැයි කෘතියේ තුන්වන පරිච්ඡේදයේ එන ඔහුගේ මුල් අවධිය පිළිබඳ කෙටි නමුත් ආකර්ශණීය විස්තරයෙහි දැක්වෙයි. මොහාන් ශ්‍රීයන්ත ආරියවංශ එය මෙසේ පරිවර්තනය කරයි:

“සෑම උදෑසනකම පහේ කනිසමට මම හෝටලය ඉස්සරහට ඇවිල්ලා ඉංග්‍රීසියෙන් කතා කරනවා. විදේශීය ආගන්තුකයන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් පැමිණ සිටියේ එක්සත් ජනපදයේ ඉඳලයි. ඒ වගේම යුරෝපයේ ඉඳලයි. මම ඒ අයට නොමිලේ සංචාරයක් ලබා දුන්නා, බටහිර විල දිහාවට. ඒ අය දන්නවා මගේ ඉංග්‍රීසි, අවුරුදු නවයක ඉඳලාම. ඒ වගේම මම පුහුණු වුණා, හැම උදෑසනකම හිම වැටුණත්, වැසි වැස්සත්, ඒක මම ප්‍රශ්නයක් කරගත්තෙ නැහැ.“ (79 පිටුව)

“ඉංග්‍රීසි මට බොහෝ සේ පිහිට වුණා. ලෝකය හොඳින් වටහා ගන්න එය මට පිහිට වුණා. ලෝකයේ ප්‍රධාන විධායක නිලධාරිවරුන්, එමෙන්ම නායකයන්ගේ හමුවීම්වලදී එය මට පිහිට වුණා. ඒ වගේම චීනය සහ ලෝකය අතර පරතරය කොතෙක්ද යන්න වටහා ගැනීමටත් එය මට පිහිට වුණා.“ (79 පිටුව)

මුල සිටම ජැක්ට තිබුණේ ප්‍රායෝගික කුසලතාය. ඔහු විභාග-දක්ෂයකු නොවීය. තීරණාත්මක විභාගවලින් ඔහු අසමත් වුණි. සම්මුඛ පරීක්ෂණවලින් ඔහු අසමත් වුණි. පසු කලෙක ඔහු දැඩි අධිෂ්ඨානයෙන් යුතුව පුස්තකාල ඇසුරු කරමින් විභාග සඳහා සූදානම් වුවද, ලබාගත හැකිවූයේ අවම සාමාර්ථයක් පමණය. ඉන් ඔහුට ඇතුළුවීමට හැකිවූයේ ගුරුවිද්‍යාලයකටය, එයද ඔහුගේ නගරයේ තිබූ තුන්වැනි හෝ අතරවැනි මට්ටමේ එකකි. එහෙත්, ඊට ඇතුළු වූ ජැක් ශිෂ්‍ය සංගමයේ සභාපති ධුරයට තරග කළ අතර, හැන්ෂෝ ශිෂ්‍ය සම්මේලනයේ සභාපතිවරයා බවටද පත් විය.

ජැක් මුලින්ම පරිගණකයට සහ අන්තර්ජාලයට සම්මුඛ වන්නේ 1994 දී ඇමරිකාවේ සංචාරය කරන අතරය. එය ඔහුගේ ජීවිතයේ තීරණාත්මක සන්ධිස්ථානයක් විය:

“එක්සත් ජනපදයට ගිය මගේ පළවෙනිම සංචාරය තමයි ඒ. මම මගේ ජීවිතයේ පළවෙනි වතාවට කී බෝඩ් එකක් කම්පියුටර් එකක් ස්පර්ශ කළා. මගේ ජීවිතයේ පළවෙනි වතාට මම අන්තර්ජාලය සමඟ සම්බන්ධ වුණා. මම තීරණයක් ගත්තා ගුරුකමෙන් අයින්වෙලා සමාගමක් පටන් ගන්න.“

අන්තර්ජාලයෙන් ඕනෑම දෙයක් සොයාගත හැකි යැයි ඔහුට අන්තර්ජාලය හඳුන්වා දුන් ඇමරිකානුවා කී විට, සෙවුම් යන්ත්‍රයට ජැක් ඇතුළත් කර තිබෙන්නේ beer යනුවෙනි. තමා ඒ අවස්ථාවේ සෙවීමට beer යන වචනයම තෝරාගත්තේ ඇයිද යන්න නොදන්නා බව ජැක් පවසා තිබේ. කෙසේ වුවද, ඔහුට ඇමරිකානු සහ ජර්මානු බියර් ගැන තොරතුරු ලැබුණ මුත් චීන බියර් ගැන එහි සඳහනක් නොවීය. ඒ මන්ද යන්න ජැක්ගේ ස්වාභාවික පැනය විය. එය චීනයට විරුද්ධ බටහිර කුමන්ත්‍රණයක්ද යන්න ඔහුගේ සිතට නැඟුණු මුල්ම සිතිවිල්ල වූ නමුත්, පසුව සියල්ල අවබෝධ කරගත් හෙතෙම අන්තර්ජාලයේ භාෂා පරිවර්තනය කිරීමේ අවශ්‍යතාව වටහා ගත්තේය.

චීනයේ මහපොළවේ යථාර්ථය ඔහුගේ තීරණයට සහාය දීමට ප්‍රමාණවත් තරම් මුහුකුරා ගොස් නොතිබිණි. 1995 වන විට චීනයේ අන්තර්ජාල පහසුකම්වල තත්ත්වය පිළිබඳව ලියන ඩන්කන් ක්ලාර්ක්ගේ වචන මොහාන් ශ්‍රියන්ත මෙසේ පරිවර්තනය කරයි:

“වසර අවසානය වන විට මුලු ප්‍රදේශයටම අදාලව අන්තර්ජාලය භාවිතා කරන්නවුන් සිටියේ 204ක් පමණි. ජැක්ද ඔවුන් අතර පැවතුණේය. අවසානයේදී සිය පළමු සේවාදායකයා හමුවේම වෙබ් කලාපය අන්තර්ග්‍රහණය (load) කිරීමට ඔහු සමත් වුණේය. ලේක්විව් හෝටලයට ගෙනගිය 486 පරිගණකය ඔහු සීට්ල් හි සිට ගෙන ආවේ සූට්කේසය තුළ දමාගෙනය. අදාල කාරණයේදී පළමු පිටුව බාගත වීමට (download) පැය තුනක කාලයක් ගතවූයේ යැයි ඔහු පවසයි.“ (116 පිටුව)

කෙසේ වුවද, පන්ති අරගලය තීරණාත්මක සාධකයක් ලෙස සැලකිම ඍජුව ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට චීන රජය ගත් ප්‍රතිපත්තිමය තීන්දුව නිසා ජැක් මා විසින් අලිබාබා බිහිකරනු ලැබීමට මූලික අවශ්‍යතාවක් සපුරාලූයේය. මුලින් ජැක් මා සිය මවගේ නමින් ලියාපදිංචි කර තිබුණු අලිබාබා සමාගම 1999 ගිම්හානයේදී ඇය විසින් ජැක් වෙතම පවරා දෙනු ලැබුවාය. ජැක් අලිබාබා ආරම්භ කරන්නේ සිය බිරිය ඇතුළු 16 දෙනෙකු සමගිනි.

එතැන් සිට ජැක් මා අවතීර්ණ වන්නේ ව්‍යාපාරික යුද්ධ භූමියකටය. ජැක් මාට ගැටෙන්නට සිදුවන්නේ ලොව විශාලතම අන්තර්ජාල සමාගම් සහ කෝටිපති ආයෝජකයන් සමගය. වෙන එකක් තබා, alibaba.com යන අන්තර්ජාල ඩොමේනය පවා ඔහුට පෙර එක්තරා කැනේඩියානුවකු විසින් ලියාපදිංචි කොට තිබුණු අතර, එය අත්පත් කරගැනීමට ඔහුට හැකිවූයේද මහත් වෙහසක් දැරීමෙන් පසුවය. අන්තර්ජාලයේ තාක්ෂණික හරඹය ගැන අන්දෝසංසාරයක් නොදැන සිටි ජැක් මා නිකම්ම නිකම් ගුරුවරයෙකු පමණය; ඔහු එය පිළිගැනීමටද මැලි නොවීය. එහෙත් ඔහු විශ්වාස කළේය; ව්‍යාපාරික ලෝකයේදී අනෙකෙකු විශ්වාස කිරීමට නොහැකි වුවද, ඔහු සියල්ල පසෙක තබා විශ්වාස කළේය.

‘චීනයේ ඉන්ටර්නෙට් ආර්ථික විප්ලවය – අලිබාබා ජැක් මා’ පරිවර්තිත කෘතියේ පවතින ඇතැම් දෝෂ නිසා පාඨකයාගේ නිරවුල් දැනුමට බාධා ඇතිවන බවද කිව යුතුය. උදාහරණයක් ලෙස, China Pages නැමැති සමාගම් නාමය පරිවර්තනයේ 112 සහ ඉන් ඉදිරි පිටුවල දැක්වෙන්නේ ‘චයිනා පේපර්ස්‘ ලෙසිනි. එපරිද්දන්ම ඇමසොන් (Amazon) නැමැති සමාගම් නාමය ‘ඇමර්සන්‘ ලෙස දැක්වෙයි. ජැක් මා උපන් ප්‍රදේශයේ නම වන Hangzhou කෘතියේ 76, 77 පිටුවල ‘හැන්ෂෝ‘, ‘හැත්ෂො‘, සහ ‘හැක්ෂො‘ යනුවෙන් කිහිප ආකාරයකට දැක්වෙන බව පෙනේ. එය 78 පිටුවේ දැක්වෙන්නේ ‘හැන්ෂොයි‘ යනුවෙනි. ‘කැනඩාව‘ යන්නට 140 පිටුවේ දැක්වෙන්නේ කැනේඩියාව යනුවෙනි. එමෙන්ම, 135 පිටුවේ එන ‘සමාගමක් වූ එය තහවුරු වී තිබුණේ. විනය – ජාත්‍යන්තර විද්‍යුත්වානිජ්‍ය කේන්ද්‍රය (සී. අයි. ඊ. සී. සී) තුළය.‘ වැනි අවබෝධයට දුෂ්කර වාක්‍ය පාඨකයාගේ කියවීමේ රුචියට හානි ගෙන දෙයි. ඉදිරියේදී මොහාන් ශ්‍රියන්තට මෙවැනි දෝෂවලින් තොර සාර්ථක පරිවර්තන ඉදිරිපත් කළ හැකි වේවායි අපි සුබ පතමු!

ජැක් මා චීනය තුළ බිහි කළේ පෙර නොවූවිරූ දෙයක් නොවේ. ඒ 1994 වොෂිංටන්හි දී ඇරඹුණු ඇමසොන් (Amazon) සහ 1995 කැලිෆෝර්නියාවේ දී ඇරඹුණු ඊබේ (eBay) සිදුකළ දෙයමය. එහෙත් ඔහුට එය චීනයේ කළ හැකි වීමම විශිෂ්ට ජයග්‍රහණයක් වන්නා සේම, කෙටි කලකින්ම එය ආසියාව තුළ ඇමසොන් සහ ඊබේ සමග තරගයක් දිය හැකි මට්ටමකට ව්‍යාප්ත කළ හැකිවීම උනන්දුව දනවනසුලුය. ජැක් මා ඒ ආශ්චර්යය කළේ කෙසේද? ඒ අසිරිමත් කතාව දැනගැනීමට ඔබ ඩන්කන් ක්ලාර්ක් ගේ ‘චීනයේ ඉන්ටර්නෙට් ආර්ථික විප්ලවය – අලිබාබා ජැක් මා’ කෘතිය කියවිය යුතුය.